ΑΛΛΟ ΤΟ ΚΟΜΠΛΕΞ, ΑΛΛΟ Η ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ, ΑΛΛΟ Η ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑ

            Μου έλεγε ο Γέροντας μια μέρα: «Ο χριστιανός πρέπει να αποφεύγει την αρρωστημένη θρησκευτικότητα: τόσο το αίσθημα ανωτερότητος για την αρετή του, όσο και το αίσθημα κατωτερότητος για την αμαρτωλότητά του. Άλλο πράγμα είναι το κόμπλεξ και άλλο η ταπείνωση ∙ άλλο η μελαγχολία και άλλο η μετάνοια. Με επισκέφθηκε κάποτε ένας κοσμικός ψυχίατρος και μου κατηγόρησε τον Χριστιανισμό, διότι, όπως είπε, δημιουργεί ενοχές και μελαγχολία. Του απάντησα: Παραδέχομαι ,ότι μερικοί χριστιανοί ,από σφάλματα δικά τους ή άλλων, παγιδεύονται στην αρρώστια των ενοχών, αλλά κι εσύ πρέπει να παραδεχθείς, ότι οι κοσμικοί παγιδεύονται σε μια χειρότερη αρρώστια, την υπερηφάνεια. Και οι μεν θρησκευτικές ενοχές ,κοντά στον Χριστό, φεύγουν με την μετάνοια και την εξομολόγηση, η υπερηφάνεια όμως των κοσμικών, που ζουν μακριά από τον Χριστό, δεν φεύγει.

            Με τις τοποθετήσεις αυτές του Γέροντα, ξεκαθάριζαν μέσα μου μερικές απορίες που είχα, αναφορικά με ψυχολογικά προβλήματα της χριστιανικής ζωής. Αντιλαμβανόμουν ,ότι ο Γέροντας ήθελε να αποφεύγουμε την υπερηφάνεια, την μεταμφιεσμένη σε αυτοδικαίωση «χριστιανικού» φαρισαϊσμού ή σε αυτοκαταδίκη «χριστιανικής» περιδεούς συνειδήσεως. Έβλεπα, ότι η θρασύτητα των αισθανομένων ως «καθαρών» και η δειλία των αισθανομένων ως «ενόχων» δε διαφέρουν ουσιαστικά, ότι είναι δύο όψεις του αυτού νομίσματος ,της υπερηφάνειας. Διότι ο αληθινά πιστός χριστιανός ελευθερώνεται από την ενοχή με την εξομολόγηση και την άφεση και χαίρει στην ελευθερία αυτή που του χάρισε ο Χριστός ∙ γνωρίζοντας δε ότι αυτό είναι δώρο Θεού ευγνωμονεί και δεν περιφρονεί. Είναι καθαρός δια του αίματος του Χριστού και όχι από δικό του κατόρθωμα. Έτσι, χαίρει και ευχαριστεί και δεν υπερηφανεύεται και επί πλέον βλέπει και όλους τους άλλους δυνάμει καλούς δια του αίματος του Χριστού.

            Ο Γέροντας μας δείχνει το δρόμο, που παράκαμπτε το κακό ( αμαρτία ) και το χειρότερο ( υπερηφάνεια αρετής ) και οδηγούσε στο καλύτερο, στην ταπείνωση. Γι’ αυτό προσπαθούσε να προστατεύσει τη γνησιότητα της ταπείνωσης από τους κινδύνους νόθευσής της. Μου έλεγε: «Να είμαστε ταπεινοί, αλλά να μην ταπεινολογούμε. Η ταπεινολογία είναι παγίδα του διαβόλου, που φέρνει την απελπισία και την αδράνεια, ενώ η αληθινή ταπείνωση φέρνει την ελπίδα και την εργασία των εντολών του Χριστού».

            Ο Γέροντας ,με τη διδασκαλία του και περισσότερο με τα βιώματά του, εποίμανε τα πρόβατά του και τα οδηγούσε σε λειμώνες αγάπης και ταπείνωσης. Ζούσε ο ίδιος την ταπείνωση, πιστεύοντας ότι, εκείνος είναι το τίποτε, γιατί ο Θεός είναι , όπως έλεγε, το παν, κι ότι, ό,τι εμείς βλέπαμε πως είχε, δεν ήταν δικό του, αλλά δώρο του Θεού. [ Γ 305-7]

Τα φάρμακα , ο Χριστός, οι γιατροί

            Τα φάρμακα δεν τα απέρριπτε, αλλά και δεν απέδιδε σ’ αυτά απόλυτη αξία ως προς τον θεραπευτικό τους ρόλο. Με ρώτησε μια μέρα: «Τι είναι φάρμακο;» Του απάντησα: Χημικό παρασκεύασμα ,που το παίρνουμε, για να θεραπευθούμε από τις αρρώστιες. Δεν ικανοποιήθηκε από την απάντησή μου και επανήλθε: «Πες μου τι σημαίνει φάρμακο. Δεν σου λέει τίποτα η ίδια η λέξη;». Βρέθηκα σε αμηχανία και σιωπούσα ,κοιτάζοντάς τον . Και ο Γέροντας συνέχισε: «Φάρμακο ,μωρέ, σημαίνει φαρμάκι. Μη νομίζεις ότι τα φάρμακα κάνουν μόνο καλό στον οργανισμό του ανθρώπου. Κάνουν και κακό. Γιατί παίρνουμε τα φάρμακα; Επειδή αρρωσταίνουμε. Και γιατί αρρωσταίνουμε; Επειδή στενοχωριόμαστε. Και γιατί στενοχωριόμαστε; Επειδή αμαρτάνουμε. Αν όμως αφήσουμε τον Χριστό να κατοικήσει σ’ ολόκληρη την ψυχή μας, τότε φεύγει η αμαρτία ,φεύγει η στενοχώρια, φεύγει η αρρώστια και πετάμε και τα φάρμακα».

            Η ανάλυση αυτή του Γέροντα μου φάνηκε απολαυστική στην απλότητά της. Ο Γέροντας, σαν πνευματικό γεωτρύπανο, προχωρούσε από την επιφάνεια στο έσχατο βάθος, για την διαδοχική αιτιολόγηση σοβαροτάτων γεγονότων: της λήψης φαρμάκων, της αρρώστιας, της στενοχώριας, της αμαρτίας, της απουσίας του Χριστού από την ψυχή μας. Με την ανάλυση αυτή καταλάβαινα καλύτερα και την διαπίστωση του Αποστόλου Παύλου, για όσους άφησαν τον Χριστό να κατοικήσει σ’ ολόκληρη την ψυχή τους: «Εν παντί θλιβόμενοι, αλλ’ ου στενοχωρούμενοι».

            Σε μια άλλη συνάντησή μας, μου είπε: «Όταν αρρωσταίνουμε , για να μην κάνουμε λάθη, πρέπει ακολουθούμε και τις οδηγίες της ιατρικής και της λογικής. Πάνω απ’ όλα όμως ν’ ακολουθούμε το θέλημα του Θεού και να έχουμε εμπιστοσύνη στην αγάπη Του». Ο Γέροντας ήξερε πάντα να εναρμονίζει και να εξισορροπεί τον υψηλό πνευματικό προορισμό του ανθρώπου με τις υλικές ανάγκες του. [ Γ 182π.]

Η ασθένεια γίνεται πραγματική ευεργεσία

            Ο Γέροντας Πορφύριος θεωρούσε τις ασθένειες πολύ μεγάλη ευλογία του Θεού. Όλοι γνωρίζουμε ότι ήταν μία ασθενική φύση. Ο Θεός επέτρεψε, ώστε ο μακαριστός Γέροντας να δοκιμαστεί από πολλές ασθένειες. Υπεράνω όλων υπέφερε από φοβερούς πονοκεφάλους, που δημιουργούσαν αφόρητη κατάσταση με λιποθυμικά συμπτώματα, ώστε να μην μπορεί να συνεχίσει την επικοινωνία του με τους ανθρώπους. Πολλές φορές όμως εξακολουθούσε με τη Χάρη του Θεού να καθοδηγεί σε επείγουσες περιπτώσεις, παραμερίζοντας με αυτό τον τρόπο τον εαυτό του και ενδιαφερόμενος για την προκοπή και τη σωτηρία των άλλων. Ο Γέροντας Πορφύριος έβλεπε μέσα από τον πόνο και τις ασθένειες την παρουσία του Θεού στον άνθρωπο. Όταν οι άνθρωπος υποφέρει ,αισθάνεται έντονα την αδυναμία του. Δεν μπορεί να στηριχθεί στον εαυτό του, γιατί βλέπει πως οι δυνάμεις του καταρρέουν. Θέλει όμως και να ξεπεράσει αυτές τις δυσκολίες. Γι’ αυτό και εμπιστεύεται στην αγάπη και τη φιλανθρωπία του Θεού. Η δια της αδιαλείπτου προσευχής επικοινωνία με το Θεό και η ανάθεση της ζωής του ανθρώπου στην πρόνοια του Θεού διοχετεύουν στην ύπαρξή του την πραγματική δύναμη, που εκπηγάζει από το Θεό και οδηγεί στη σωτηρία. Δηλ. στην μετά του Θεού ένωση και στη μετοχή στη ζωή της Τριαδικής Αγίας Θεότητος.

            Όταν ρωτούσαμε το Γέροντα για την υγεία του, μας έλεγε μερικά πράγματα. Έβρισκε την ευκαιρία μέσα από την προσωπική δοκιμασία του να μας προσφέρει τη μεγάλη αλήθεια: «Ο θεός μας υπεραγαπά και θέλει να γίνουμε δικοί Του μέχρι πλήρους παραδόσεώς σ’ Αυτόν του εαυτού μας». «Πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα». Αυτό γίνεται πιο εύκολα ,όταν η αρρώστια δε μας αφήνει να εμπιστευόμαστε στις δικές μας δυνάμεις. Και τότε η ασθένεια γίνεται πραγματική ευεργεσία. Γι’ αυτό και έλεγε ο Γέροντας: «Να μην παρακαλάτε το Θεό να σας κάνει καλά. Εκείνος ξέρει τι είναι το καλό σας. Και θα ενεργήσει με την άπειρη αγάπη Του, που έχει για τον άνθρωπο». [ Ι 244]

Χρειάζονται «λίγα» λόγια και πολλή προσευχή

            Στους γονείς ενός νέου, που έκανε απόπειρα αυτοκτονίας, για αγνώστους σ’ αυτούς λόγους, ο Γέροντας είπε, όταν τον επισκέφθηκαν αναστατωμένοι: «Το παιδί σας είναι ευαίσθητο ∙ από μικρό έλιωνε από τη ζήλια κι άρχισε σιγά σιγά να αποξενώνεται από σας. Έφθασε μέχρι την απόπειρα αυτοκτονίας μετά από ερωτική απογοήτευση. Θέλει προσοχή ∙ ίσως του ξαναέρθει η στενοχώρια. Για να θεραπευθεί το παιδί από το τραύμα του, χρειάζονται λίγα λόγια και πολλή προσευχή. Όχι συμβουλές, κατακρίσεις και τέτοια. Λίγα προσεγμένα λόγια, που να του τονώσουν την ελπίδα κι αμέσως μετά προσευχή. Πολιορκήστε τον με τις προσευχές σας». Τα γεγονότα δικαίωσαν τα λόγια του Γέροντα.

[ Γ 299-300]

Να διαβάζεις Καινή Διαθήκη και βίους Αγίων

            - Αλήθεια, τι βιβλία διαβάζεις;

            - Δεν έχω καμία ιδιαίτερη προτίμηση. Τα διαβάζω όλα.

            - Βίους Αγίων διαβάζεις;

            - Έχω διαβάσει πάρα πολλούς. Και μου αρέσουν πολύ!

            - Να διαβάζεις όλους τους βίους των Αγίων. Εγώ τους έχω διαβάσει όλους και πολλούς τους έχω διαβάσει δύο και τρεις φορές. Και σαν μου τύχει κανείς, ευχαρίστως τους ξαναδιαβάζω. Από μικρό παιδί διάβαζα τους βίους των Αγίων και με βοήθησαν πάρα πολύ να γνωρίσω το Θεό και να έλθω πιο κοντά Του. Το ίδιο να κάνεις κι εσύ. Θα έχεις μεγάλο ψυχικό όφελος, γιατί σιγά- σιγά θα αρχίσεις να τους μιμείσαι. Το ίδιο να λες να κάνουν και οι άλλοι.

            - Την Καινή Διαθήκη τη διαβάζεις;

            - Την Καινή Διαθήκη δεν την έχω απλώς διαβάσει , αλλά την έχω μελετήσει και μάλιστα με πολλή προσοχή! Και συνεχώς κάνω επανάληψη.

            - Σωστά πράττεις! Να τη διαβάζεις πολύ. Είναι πηγή ανεξάντλητη! Και όσο τη διαβάζεις ,τόσο περισσότερο υπεισέρχεσαι στη σοφία του Θεού! Να προσπαθείς κάθε βράδυ να διαβάζεις έστω μία σελίδα.

            - Το ίδιο μου έχει υποδείξει να κάνω και ο πατήρ τάδε.

            - Σε καθοδήγησε ορθά. Τις πράξεις των Αποστόλων τις διαβάζεις;

            - Τις διαβάζω και μου αρέσουν πολύ. Εκεί που δεν τα πάω καθόλου καλά, είναι η Αποκάλυψη του Ιωάννου.

            - Γιατί; Η Αποκάλυψις είναι όλο σοφία! Είναι το παν.

            - Γιατί, όλο για «σφραγίδες» και «σαλπίσματα» ομιλεί και εγώ δεν τα πολυκαταλαβαίνω! Είναι πολύ δυσνόητα!

            - Άμα τη διαβάσεις πολλές φορές και με πίστη στο Θεό, θα δεις πως η Θεία Χάρη θα σου τα φανερώνει όλα και θα σου φανούν, μετά, όλα πολύ εύκολα! Θα το διαπιστώσεις και μόνος σου πολύ γρήγορα. Η σοφία του Θεού δεν έρχεται μόνη της. Πρέπει εμείς να τη ζητήσουμε.

            Διάβαζε λοιπόν. Διάβαζε όσο μπορείς την Αγία Γραφή και τους βίους των Αγίων. Αυτό σου συνιστώ. [Κ 180π.]

Ο σατανάς θέλει φασαρία μέσα στο σπίτι

            - Για τις σχέσεις του ανδρογύνου ;Πώς να συμπεριφέρεσαι; Τι σου έλεγε;

            - Μου έλεγε πολλά . Έλεγε, δηλαδή, ότι πρέπει να συνεννοούμαστε ,να προσευχόμαστε μαζί. Αυτό μου τόνισε πολλές φορές. Η προσευχή πρέπει να είναι κοινή. Όταν τα παιδιά μου ήταν φοιτητές, του έλεγα ότι προσεύχομαι για να περάσουν τις εξετάσεις. Μάλιστα, μια φορά, ο γιός μου, αν και ήταν καλός φοιτητής, σε κάποιες εξετάσεις δυσκολευόταν ∙ τότε μου είπε ο Γέροντας: «δε θα περάσει τις εξετάσεις». Πράγματι δεν τις πέρασε.

Και όταν ξαναπήγα, μου είπε: «Δε θα περάσει γιατί του φωνάζεις και να, ο σατανάς θέλει να κάνει φασαρία μέσα στο σπίτι και είσαι συ το όργανό του. Να μη μιλάς».

            «Να σου πω και κάτι άλλο» μου ‘λεγε. «Όταν γίνεται η προσευχή από κοινού, τότε να δεις πως γίνεται το θαύμα». Και του λέω: «Μα να πω στον άντρα μου, έλα να γονατίσουμε να κάνουμε προσευχή να περάσουν τα προβλήματα;». – «Σου είπα εγώ έτσι; Εγώ σου είπα να κάνετε προσευχή. Απ’ εκεί και πέρα βρέστε τα μόνοι σας».

            - Το να μη φωνάζετε στα παιδιά σας το τοποθετούσε ειδικά στην περίοδο των εξετάσεων;

            - Πάντα. Και για τη νηστεία και για την προσευχή και για έξω που βγαίνανε.

            - Καμιά παρατήρηση.

            - Όχι, όχι.

            - Πες μου, κυρία Ξένια, για το θέμα του σατανά, που σας είπε ότι γίνεστε όργανό του κάποτε. Τον ερώτησες τίποτε;

            - Έλεγε ότι ο σατανάς δεν μπορεί να βλέπει τις οικογένειες να ‘ναι γαλήνιες και να περνούν καλά και σε συνεννόηση μεταξύ τους. Βρίσκει έναν απ’ όλους, έναν που να μπορεί να τον παρασύρει.

            - Έναν ευάλωτο, ας πούμε.

            - Ναι. Και σ’ αυτή την περίπτωση «εσύ είσαι», μου είπε. Και για το παιδί του έλεγα: «Αφού τον βλέπω ότι τα παρατάει και φεύγει». Μου απάντησε: «Είδες τι κάνει ο σατανάς; βάζει εσένα να κάνεις καβγά και να ευχαριστηθεί αυτός».

            Ύστερα, όταν επρόκειτο να τελειώσει ο γιός μου τις σπουδές του και να πάρει το πτυχίο του, μου είπε: «Τώρα θα περάσει, τώρα θα περάσει ∙ είδες τώρα που δεν μιλάς; Τώρα θα περάσει». [Γερ. 99π]

Πρώτη φορά είδαμε παπά και να μη μας μιλήσει για το Θεό!

            Κι έλεγαν οι άνθρωποι, ειδικά οι νέοι: «Πρώτη φορά είδαμε παπά και να μη μας μιλήσει καθόλου για το Θεό». Όταν κάποια νέα του το είπε με αφέλεια, εκείνος της απάντησε ως εξής: «Σε παρακαλώ, Γεωργία παιδί μου, μη με παρεξηγείς, που δεν σου μίλησα για τον Χριστό. Εγώ δεν το έκανα αυτό από ασέβεια αλλά από ευσέβεια∙ γιατί εγώ δεν μιλώ σε κανένα θρησκευτικά, αν δεν μου το ζητήσει». Κατά συνέπεια η νέα ζητεί να ακούσει, κι αφού το ήθελε μόνη της, δείχνει κι όλο το ενδιαφέρον. Κι ο Γέροντας έβαζε στους αρχάριους αυτούς ένα πολύ ελαφρό πνευματικό πρόγραμμα, που σίγουρα θα το εκτελούσαν μετά χαράς. [ Πορ. 41]

Αυτή η κοπέλα με το «σούπερ μίνι» έχει υπέροχη ψυχή

            Προ ετών, όταν ο Γέροντας υπηρετούσε ακόμη στην Πολυκλινική Αθηνών, μια μέρα, καθώς περπατούσε στην περιοχή της Ομόνοιας μαζί με δύο δικές του κοπέλες, πνευματικά του παιδιά, είδε από απέναντι να έρχεται μια νεαρή με προκλητική εμφάνιση. Φορούσε το γνωστό «σούπερ μίνι», που ήταν η μόδα της εποχής εκείνης. Μόλις την αντίκρισαν , λέει ο Γέροντας:

            - «Τι λέτε; Τι σκέπτεσθε; Την κατακρίνετε αυτή την κοπέλα;»

            - «Όχι, Γέροντα», απάντησαν αυτές, γνωρίζοντας τις θέσεις του.

            - «Καλά κάνετε και δεν την κατακρίνετε», είπε ο Γέροντας. «Να μην κρίνετε τους ανθρώπους από την εξωτερική εμφάνιση. Αυτή η κοπέλα που βλέπετε έχει θαυμάσια ψυχή! Έχει δυναμισμό ψυχής. Αυτό που κάνει τώρα, δηλαδή που προκαλεί, οφείλεται στη δύναμη της ψυχής της. Φαντασθείτε τι θα γίνει αν αυτή η κοπέλα γνωρίσει το Χριστό, εάν μάθει όσα εσείς ξέρετε. Τότε ασφαλώς θα φθάσει πολύ ψηλά!»

            Αυτός ήταν ο τρόπος της συμβουλευτικής και της παιδαγωγικής του πατρός Πορφυρίου. Καθοδηγούσε τους αδελφούς βιωματικά και εποπτικά. [ Κρ 133]

Όχι ράθυμοι και ερασιτέχνες χριστιανοί

            Ο Γέροντας μου μιλούσε, όχι για κάποια αποσπασματική καλή μας προσπάθεια, αλλά για ένα αποφασιστικό, οριστικό πέρασμα από την παλιά ζωή της αμαρτίας στην καινούρια ζωή της αγιότητας, κατά την οποία εμείς ζούμε εν Χριστώ και ο Χριστός εν ημίν και γι’ αυτό το πέρασμα χρειαζόταν να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις. Μια φορά, με ρώτησε: «Δε μου λες, για να σπουδάσει κανείς δικηγόρος ,πόσα χρόνια χρειάζονται;» Του απάντησα. Με ξαναρώτησε: «Για να γίνει κανείς μηχανικός, χημικός, γιατρός, πόσα χρόνια χρειάζονται;» Του απάντησα αναλόγως, απορώντας για τη φύση των ερωτήσεών του. Κι ο Γέροντας κατέληξε: «Εμείς, για να σπουδάσουμε, για να μάθουμε το θέλημα του Θεού και να το εφαρμόσουμε;» Κατάλαβα τι εννοούσε και ντράπηκα να του απαντήσω. Τι να του πω; Ότι οι πιο πολλοί από μας τους πιστούς είμαστε ράθυμοι, χλιαροί, «ερασιτέχνες χριστιανοί»; Το ήξερε. Και μου το είπε: «Δε γίνεται κανείς χριστιανός με την τεμπελιά∙ χρειάζεται δουλειά, πολλή δουλειά». Ο ίδιος ήταν υπόδειγμα, χωρίς να αυτοπροβάλλεται. Είχε αφιερώσει με ζήλο, όλα τα χρόνια της μακράς ζωής του, στο να σπουδάζει και να ζει το Χριστό. Ήταν εργατικός, σωματικά και πνευματικά, και ήθελε να μεταδώσει την φιλεργία και στους άλλους. Πίστευε ότι η αργία οδηγεί στην ακηδία κι αυτή σε πολλές αρρώστιες, ψυχικές και σωματικές. Συνιστούσε την εργασιοθεραπεία. Ιδιαίτερα σ’ όσους είχαν αποδιοργανωθεί και απελπισθεί. Για το Γέροντα, ποτέ δεν ήταν αργά για ένα νέο ξεκίνημα. Θεωρούσε μάλιστα τη διάψευση των κοσμικών ελπίδων και τη συντριβή του εγωισμού σαν την καλύτερη προϋπόθεση γι’ αυτό το ξεκίνημα. [ Γ 399π.]

Πηγή: http://www.rel.gr